زندگینامه سامی بارودی2
مختاراتِ بارودی پس از مرگ مؤلف به کوشش یاقوت مُرسی ، که از محققان زمان خود بود، در چهار جلد انتشار یافت ؛ دو جلد در 1327 و دو جلد در 1329.
دیوان او نیز پس از مرگش منتشر شد. دو جلد از سه جلد آن (شامل اشعاری با قافیة همزه تا لام ) بار اول به کوشش محمودالامام منصوری در 536 و 631 صفحه به چاپ رسید و بار دوم در 1940 با مقدمة محمد حسنین هیکل و شرح علی الجارم و محمد شفیق معروف انتشار یافت . این کتاب نیز همان حالت جُنگ مانند مختارات را دارد. در دیوان ، اشعاری که به مناسبتهای مختلف سروده شده بسیار است ؛ از خلال وصف دقیق مکانها می توان به سفرهای مختلف این شاعر سیاستمدار پی برد. بعضی از این قطعات ، که در کُلُمبو (مرکز سیلان ) ساخته شده است تأثیر و گیرایی خاصی دارد. بارودی توانسته است بر خالصترین صورتِ زبان شاعرانة کهن تسلطی انکارناپذیر بیابد. در میان واژگان و تصاویر و تعابیر گوناگون ، دیگر چیزی ازنظر او پنهان نمانده است . وی در پی آن نیست که در قالب اصلی قصیده یا بحور عروضی ابداعی کند (جز یک استثنا در دیوان ، ج 1، 63 ـ 64) و پیوسته نسبت به الگوهای خود وفادار مانده است . اعجابی که نسبت به شاعران گذشته دارد او را به تقلید و استقبال چند قصیدة معروف کهن کشانده و توفیق او در این کار بسیار چشمگیر است . گواه این معنی شعری است که به استقبال قصیدة «بُردة » بوصیری بر همان وزن (بسیط ) و همان قافیه (مِ) زیر عنوان کشف الغُمَّة فی مدحِ سَیّدالامّة ساخته است (قاهره 1327، قطع وزیری ، 48 ص ، در 447 بیت ، در حالی که قصیدة برده تنها 172 بیت دارد). موضوعات بحث شده در دیوان او بسیار امروزی است و از این لحاظ می توان بارودی را از مهمترین پیشگامان تجدید حیات شعر عربی معاصر به شمار آورد.
منابع : یوسف اسعد داغر، مصادرالدراسات الادبیة ، ج 2، بخش 1: الراحلون (1800ـ1955) ، بیروت 1956، ص 159ـ162؛
Carl Brockelmann, Geschichte der Arabischen Litteratur, Leiden 1943-1949, Supplementband, 1937-1942, iii, 7-18;
با توجه به الثورة العربیه ، باید دو اثر زیر را نیز که حاوی کلیة مدارک ضروری است ، به آنها افزود؛